Mark de Boorder vertrekt als uitgever bij Hard//hoofd. Lisanne Brouwer neemt het stokje onverschrokken over. Wat betekent het om uitgever van Hard//hoofd te zijn en hoe ziet de toekomst eruit? In onderstaand bericht gaan de inkomend en vertrekkend uitgever met elkaar in gesprek over de wisseling.

 

Het gesprek

Lisanne: Mark, je bent vijf jaar uitgever van Hard//hoofd geweest. Wat was jouw drijfveer om die rol te vervullen? 

Mark: In 2017 begon ik als redacteur bij Hard//hoofd. Zoals voor zoveel beginnende schrijvers oefende Hard//hoofd een onweerstaanbare aantrekkingskracht op me uit. Een plek waar jong talent de ruimte krijgt om vol overgave te experimenteren in vorm en stijl, en dat een klankbord biedt dat bestaat uit talentvolle tegenspelers, is namelijk zeldzaam.

Toen ik na een paar maanden gevraagd werd om de rol van uitgever op me te nemen, besloot ik dat - na er een nachtje over te hebben geslapen - vol overgave te doen. Ik hoopte dat we Hard//hoofd samen zó stevig konden verankeren, dat het ook na mijn tijd nog jarenlang een vrije ruimte zou bieden aan veelbelovende makers. De eigenaardige snelkookpan die Hard//hoofd is serveert nu al meer dan 12,5 jaar eigenzinnige en stoutmoedige schrijvers, die ondanks dat ze vooral hun eigen schrijfgerei hebben gescherpt, bij Hard//hoofd hun eerste slijper in handen kregen: denk aan Jan Postma, Iduna Paalman en Marthe van Bronkhorst. 

Ik verwacht dat de wereld er plezier van zal hebben als Hard//hoofd die functie blijft vervullen. Als het een ruimte blijft bieden aan ambitieuze talenten die op zoek zijn naar geestverwanten die hen bijstaan om hun soms nog ongecontroleerde creatieve energie te concentreren. 

Mark: Hard//hoofd heeft een sterk magnetisch veld; oproepen krijgen soms meer dan honderd reacties. Waarom wilde jij bij Hard//hoofd horen? 

Lisanne: De eerste keer dat ik hardhoofd.com intypte, kan ik me niet meer precies herinneren. Wel dat ik talloze keren daarna, telkens als ik weer eens veel te lang doelloos in het rond aan het klikken was in een eenheidsworst aan websites, terugkeerde naar Hard//hoofd. Daar vond ik dan een soort rust - schoonheid zelfs - van het kaliber dat je online eigenlijk helemaal niet vindt. Ik ben altijd al gefascineerd door taal en schrijven, heb notitieboekjes vol essays en gedichten, maar voor ik er iets mee kon doen deed ik altijd alweer andere dingen. 

Na de slepende coronatijd waarin mijn verlangen naar creativiteit en gelijkgestemden onbedwingbare vormen begon aan te nemen, zag ik de oproep voor nieuwe eindredacteuren. Ik was welkom, leerde wat eindredactie eigenlijk inhoudt en herkende Hard//hoofd van binnen hoe ik het me als lezer ook altijd had voorgesteld: vooruitstrevend, kritisch en oneindig creatief. Ik voelde me uitgedaagd, en dacht tegelijkertijd: dit is zo’n lieve plek.

Lisanne: De wereld draait door en Hard//hoofd tolt mee, maar wat moet Hard//hoofd in elk geval altijd blijven?  

Mark: Toen voormalig hoofdredacteur Marte Hoogenboom onlangs tijdens de lancering van ons nieuwste magazine geïnterviewd werd door Dieuwertje Mertens, werd haar gevraagd: hoe zou je Hard//hoofd omschrijven? Ze moest zachtjes lachen en bracht in herinnering hoe wij een aantal jaren geleden samen met een campagnebureau nadachten over een slagzin die de essentie van Hard//hoofd moest uitdrukken. Het werd niet concreter dan ‘Typisch Hard//hoofd’, maar die onbepaaldheid was een schot in de roos.

Hard//hoofd is een ambigue, open en dynamische ruimte, juist doordat het zichzelf niet vastlegt. Een collectief kunstwerk dat iedere dag opnieuw tot stand komt dankzij de toewijding van een klein groepje gepassioneerde schrijvers en kunstenaars. Zij maken - samen met de uitgever - een plek mogelijk die niet afhankelijk is van commerciële of politieke belangen en zorgen dat er een vrije ruimte wordt geboden aan alternatieve, originele en kritische geluiden. 

Wat ik Hard//hoofd toewens, ondanks de verontrustende tijden waarin wij leven, is een niet gratuit vertrouwen in de toekomst, lichtvoetigheid zonder lichtzinnig te zijn en vooral veel creativiteit en experiment. Hard//hoofd is er als platform voor aanstormend talent denk ik bij gebaat als het tot bepaalde hoogte zijn jeugdigheid behoudt. Daarmee bedoel ik: dat het speels en flexibel van geest blijft. Dat is geloof ik altijd de aantrekkingskracht geweest. 

Mark: We hebben het nu veel gehad over wat Hard//hoofd was en is, vooral op inhoudelijk vlak, maar wat is zakelijk gezien jouw gedroomde toekomst voor Hard//hoofd?

Lisanne: We hebben het inderdaad over de inhoud gehad, maar mijn ‘zakelijke’ dromen komen natuurlijk ook daaruit voort. Ik hoop vooral dat Hard//hoofd dit alles kan blijven doen en zijn, zowel met het platform als met het magazine. Daar horen veel lezers, magazineabonnees en vooral ook kunstverzamelaars bij. Zij zijn het publiek van onze makers; hoe meer lezers, hoe groter ons podium. Om te doen wat we doen zijn we bovendien afhankelijk van hun steun en enthousiasme.

Hoe mooi zou het daarnaast zijn als Hard//hoofd nog meer dé plek wordt voor net afgestudeerde maar nog niet gevestigde schrijvers en kunstenaars, en we ze nog beter kunnen begeleiden. Bijvoorbeeld via literaire programma’s, samen met andere podia. Zodat we als eigenzinnig platform bij zowel onze lezers als de meer gevestigde ‘instituten’ de kiertjes kunnen blijven openen, zoals onze adjunct-redacteur Nina Läuger dat laatst zo mooi verwoordde. Zeker nu we leven in een land waar haat openlijk wordt getolereerd. Als tegenwicht voor ontgoocheling is ruimte voor betovering belangrijker dan ooit. 

 

Geschiedenis en achtergrond

Hard//hoofd is een stichting zonder winstoogmerk. Wij zijn al ruim 12,5 jaar lang een talentontwikkelingsplatform voor nieuwe schrijvers, opiniemakers en kunstenaars. Ons tijdschrift is altijd bewust advertentievrij en voor iedereen gratis toegankelijk geweest.

In 2019 stond het er financieel ongunstig voor bij Hard//hoofd (zie dit artikel in Het Parool). We voerden een campagne waarbij 300 donateur-kunstverzamelaars ons op vaste basis gingen steunen. Zij ontvingen vanaf dat moment als dank jaarlijks kunstwerken van veelbelovende kunstenaars. 

In 2020 organiseerden wij een groot feest in Het HEM om ons 10-jarig jubileum te vieren, maar dat werd helaas geannuleerd vanwege corona-restricties (zie dit interview in NRC). We voerden wederom campagne zodat wij alle geboekte artiesten konden betalen en het evenement in de toekomst konden laten plaatsvinden. Meer dan 1500 vaste donateurs sloten zich bij ons aan en afgelopen oktober kon het (inmiddels 12,5-jarige) jubileumfeest gelukkig alsnog plaatsvinden in Het HEM.

In 2021 en 2022 gaven wij onze eerste twee magazines uit. Wij voerden hiervoor campagne met ambassadeurs Alma Mathijsen, Adriaan van Dis en Zippora Elders. In 2023 startten we een abonnementsmodel waarbij we in één klap meer dan 1.600 abonnees verzamelden. Met hulp van onze lezers kunnen we het magazine vanaf nu op vaste basis twee keer per jaar uitgeven, om zo talentvolle makers nog vaker een podium te geven.